W okresie silnego rozwoju farm wiatrowych w Polsce zaimplementowano różne międzynarodowe standardy, w wyniku czego powstały różne wytyczne dotyczące monitoringów przedrealizacyjnych ptaków i nietoperzy. Wiele inwestycji zostało prowadzonych w oparciu o te wytyczne, nawet organy ochrony środowiska powoływały się na nie. Niemniej jednak są to tylko wytyczne, a nie obowiązujące prawo, a ich zastosowanie jest bardzo słuszne, ale podejście do ich implementacji na konkretnej inwestycji należy prowadzić w sposób przemyślany. W ocenach różnych dokumentów środowiskowych opartych o te wytyczne zauważyliśmy szereg braków, które finalnie nie dawały wystarczającej wiedzy nt. wpływu inwestycji na ornitofaunę i chiropterofaunę.
Podstawowymi błędami stosowanymi w projektowaniu badań o te wytyczne jest ich wdrożenie bez właściwego rozpoznania terenu, gatunków, które mogą ten teren wykorzystać, znajomości ich biologii a w szczególności bez przemyślenia celu jakiemu badania te mają służyć tj. jak rozmieszczenie i funkcjonowanie poszczególnych turbin wiatrowych może wpłynąć na te zwierzęta.
Brak właściwego rozpoznania terenu powoduje, że punkty obserwacyjne oraz transekty są wyznaczane:
- Uniemożliwiając objęcie zasięgiem widoczności wszystkich turbin. Często okazuje się, że przesłony w postaci naturalnych elementów krajobrazu bądź zieleni ograniczają strefę widoczności, co nie pozwala w pełni zaobserwować aktywności ptaków w pobliżu niektórych turbin wiatrowych oraz właściwie określić wysokości przelotów, co w dalszej kolejności utrudnia budowę Collision Risk Modelling
- Nie dając odpowiedzi nt. miejsc funkcjonalnych na terenie samej farmy wiatrowej, stanowiących ważne siedliska dla wybranych gatunków np. brak oceny żerowisk i wodopojów, które przyciągają nietoperze
- Uniemożliwiając określenie wykorzystania elementów krajobrazu przez przelatujące nietoperze np. punkt nasłuchowy źle zlokalizowany w pobliżu szpaleru drzew nie daje odpowiedzi czy podobne zachowanie zwierząt może być rejestrowane po drugiej stronie tego szpaleru. Dodatkowo dochodzi tu kwestia widoczności i zasięgu detekcji poszczególnych urządzeń stosowanych przy monitoringu.
Brak znajomości biologii i zachowań gatunków:
- Powoduje, że nie są wyznaczane potencjalne istotne dla danych gatunków siedliska funkcjonalne np. żerowiska.
- Utrudnia dobór odpowiednich metod obserwacyjnych i np. ze względu na zróżnicowaną aktywność dobową poszczególnych gatunków powoduje wykonanie obserwacji w godzinach sporadycznie wykorzystywanych przez dany gatunek
- Uniemożliwia właściwe rozplanowanie transektów i punktów obserwacyjnych, w związku z czym niemożliwe jest wyznaczenie obszarów funkcjonalnych na terenie farmy wiatrowej ważnych dla wybranych gatunków;
Brak przemyślenia metodyki pod kątem celu jakiemu ma służyć:
- Uniemożliwia zaplanowanie dokładnych metodyk i wyboru gatunków, na których należy się skupić w pierwszej kolejności i np. po rocznej obserwacji nie wiemy jak intensywnie wykorzystywany jest teren przez gatunki strefowe ptaków i jak długo przebywają one w obszarze potencjalnej kolizji; np. liczba punktów obserwacyjnych jest zbyt mała i czas obserwacji z nich jest za krótki
- Utrudnia ocenę wpływu farmy wiatrowej na ptaki i nietoperze i zmusza do podejścia prewencyjnego wskazującego na długie okresy wyłączeń, bądź efekt oddziaływań jest dostrzegalny dopiero w trakcie funkcjonowania farmy wiatrowej
Należy zatem pamiętać, że wytyczne, choć są tylko opracowaniami pomocniczymi i nie stanowią prawa, to ich stosowanie jest zasadne i ogranicza ryzyko błędów metodycznych i ujednolica metodyki. Jednakże ich stosowanie musi odbywać się w sposób przemyślany, dopasowany do uwarunkowań lokalnych inwestycji.