28-29 października 2015 roku w Poznaniu odbyło się IV Forum BioGIS pt: Narzędzia analityczne i dane przestrzenne w Ocenach Oddziaływania na Środowisko.
Podczas dwudniowego spotkania organizatorzy i uczestnicy dzielili się doświadczeniem pracy w środowisku GIS-owym, a także starali się odpowiedzieć na bieżące problemy związane z narzędziami GIS w procesie oceny oddziaływania inwestycji na środowisko, zarówno od strony praktycznej jak i formalno-prawnej. Odbyły się także warsztaty z teledetekcji i analiz zdjęć hiperspektralnych. Poniżej trzy streszczenia wybranych referatów.

1. Krzysztof PYSZNY z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu podjął się diagnozy i oceny perspektyw rozwoju narzędzi GIS w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko.Wg referującego, „przeprowadzone analizy SOOŚ w województwie wielkopolskim pozwoliły sformułować wniosek, że deklarowane przez autorów metody oceny są niejednorodne, nie określają kryteriów oceny oraz nie wykorzystują ilościowych metod prognozowania”. Ponadto badania wykazały, że stosowanie narzędzi GIS w prognozach oddziaływania na środowisko nie jest powszechne, a w przypadkach kiedy wykorzystuje się narzędzia GIS ich zastosowanie ograniczone zostało tylko do wizualizacji danych. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają konieczność sformułowania modelu wykonywania prognoz oddziaływania na środowisko zarówno w zakresie metod wykorzystywanych do prognozowania oddziaływania jak i materiałów. Wdrożenie właściwych modeli obecnie stanowi techniczne i metodologiczne wyzwanie dla ekspertów pracujących nad ich opracowaniem jednak wydaje się być nieuniknioną koniecznością.
2. Jak oceniać i waloryzować krajobraz na potrzeby ocen środowiskowych?
   
   Pani Elżbieta Raszeja z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu podnosiła wagę ocen krajobrazowych w podejmowaniu decyzji na różnych poziomach planowania i zarządzania przestrzenią. Zwróciła uwagę, iż często ocena ta polega na subiektywnym stwierdzeniu i wartościowaniu na krajobraz lepszy i gorszy, a nie stosunkowo obiektywnych metodach waloryzacji, jak w innych krajach europejskich. Pomimo, iż na chwilę obecną żadna oficjalna i referencyjna metodyka do tej pory nie została zarekomendowana, zaproponowała podejście do krajobrazu, stosowane i wykorzystywane od lat m.in. w Wielkiej Brytanii:
   • LCA (ocena charakteru krajobrazu, Landscape Character Assessment) – Rozwijane w ramach LCA pojęcie „charakteru krajobrazu” definiowane jest jako „wyraźny,rozpoznawalny, spójny układ elementów w krajobrazie, który czyni krajobraz odmiennym od pozostałych, aniżeli lepszym lub gorszym”;
   • HLC (Historic Landscape Characterisation), HLA(Historic Land-use Assessment). HLC/HLA dążą do rozpoznania wpływu przeszłych działań ludzkich i procesów przyrodniczych na współczesny charakter krajobrazu. Przyjęto następujące cele:
   • teraźniejszość jest ważniejsza od przeszłości,
   • krajobraz interpretowany jest w kontekście jego historii, nie położenia geograficznego,
   • ważniejszy jest krajobraz, a nie miejsce,
   • wszystkie postacie krajobrazu są tak samo ważne,
   • bioróżnorodność jest częścią kulturowych krajobrazów,
   • charakterystyka krajobrazu jest kwestią interpretacji, a nie ewidencją (zapisem),
   • percepcja ludzi (zbiorowa percepcja krajobrazu) jest szersza i pełniejsza niż odbiór krajobrazu przez ekspertów.
   Takie podejście pozwala na możliwe obiektywne odniesienie się do walorów krajobrazowych, czego potrzebę autorka prezentacji mocno podkreślała.
3. Kolejnym interesujących referatem był wywód Pana Jacka BONENBERG, z Politechniki Krakowskiej pt: „GIS jako narzędzie oceny strat w środowisku na terenach chronionych”.Bonenberg nawiązał do ustawy o ochronie przyrody na terenach prawnie chronionych, która zakazuje między innymi: likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu czy też dokonywania zmian stosunków wodnych. Jednak do tej pory nie istnieją miarodajne wskaźniki i sposoby oceny takich zmian. Zespół Politechniki Karkowskiej podjął próbę zaproponowania metody do ich szacowania oraz oceny, czy zmiany te były znaczące, na przykładzie analizy rzeczywistych przypadków, które wystąpiły na obszarze Beskidu Sądeckiego. W ocenach tych posłużono się między innymi technikami GIS (m.in. wydzieleniem zlewni) oraz mapami NMT (numeryczny model terenu) uzyskanymi z nalotów lotniczych. Takie podejście pozwala na obiektywną i ilościową analizę zmian dokonanych w środowisku odnośnie ukształtowania terenu i przekształcenia stosunków wodnych. Jest to niezmiernie przydatne w sytuacji wystąpienia szkody w środowisku i udowodnienia dokonanych przekształceń.

Na spotkaniu zorganizowanym przez Uniwersytet Adama Mickiewicza obecny był także specjalista Ansee ds. modelowania 3D Kamil Drejer prezentując możliwości programu OpenFoam dla modelowania 3D rozprzestrzenia zanieczyszczeń w wodach rzeki Brdy.
Więcej informacji na stronie organizatora http://www.biol2.amu.edu.pl/biogis/