Miasta się 'gotują’. Czy da się temu zapobiec?

Podczas okresu letniego w 2019 roku, przez wiele upalnych dni, nawet noc nie przynosiła wytchnienia. Sytuacja była szczególnie dokuczliwa i niebezpieczna w miastach, gdzie panują wyższe temperatury. Także poza takimi ekstremalnymi epizodami, wychodząc bezchmurnym wieczorem z parku na ulicę czuć często, że temperatura nagle wzrasta.

Dlaczego w miastach się gotujemy? Czy można działać w taki sposób, aby ochłodzić też tereny zabudowane? Co zrobić, aby uniknąć sytuacji, w których po upalnym dniu nie przychodzi wytchnienie w nocy? Coraz częściej będziemy doświadczać „tropikalnych nocy”, kiedy temperatura nie spadnie poniżej 20°C. Jeszcze 50 lat temu taka sytuacja zdarzała się raz na kilka lat, obecnie kilkanaście razy w roku. I to na stacjach meteorologicznych, zlokalizowanych przeważnie poza oddziaływaniem terenów miejskich.

Miejska wyspa ciepła

Problem w miastach jest bardzo poważny. Z powodu zjawiska tak zwanej miejskiej wyspy ciepła, na terenie miasta notuje się w niektórych sytuacjach do kilkunastu stopni wyższą temperaturę niż poza nim. W dużym uproszczeniu, sztuczne, wybetonowane powierzchnie dużo sprawniej niż tereny zielone gromadzą ciepło. Kiedy wokół temperatura spada, bo Słońce chowa się na przykład za chmury lub horyzont, miasto ogrzewane jest energią zmagazynowaną w betonie.

Jak poprawić klimat miasta?

Na szczęście nie jesteśmy bezradni. Kończą się czasy bezmyślnego wycinania drzew i betonowania placów. Istnieją sposoby, by poprawiać sytuację miast. Poniżej prezentujemy ogólne metody związane z dbałością o klimat miasta. W kolejnych artykułach rozszerzymy poszczególne zagadnienia. Skupimy się też na podstawowym elemencie koniecznym do ich wdrażania – identyfikacji newralgicznych miejsc oraz późniejszego monitoringu skuteczności. W tym celu używamy danych satelitarnych (wstępne informacje o ich wykorzystaniu są w naszych artykułach TUTAJ i TUTAJ).

Środki, jakie należy podejmować, podzielić można co najmniej na dwie grupy:

• Projektowanie układu miasta lub budynków
  • Działania planistyczne na poziomie miasta mogą doprowadzić do skuteczniejszego przewietrzania. Wymiana powietrza przyczyni się do spadku temperatury oraz zmniejszenia stężeń szkodliwych zanieczyszczeń, które często pozostają w kanionach ulicznych na długi czas.
  • W skali pojedynczego osiedla, czy nawet bloku, można rozważać takie rozlokowanie, aby uzyskać odpowiednie zacienienie i mniejsze nagrzewanie powierzchni w newralgicznych godzinach okołopołudniowych.
• Projektowanie zielonej i niebieskiej infrastruktury
  • Jednym z rozwiązań jest realizacja zielonych dachów. Dachy pokryte roślinnością przede wszystkim opóźniają spływ wody do kanalizacji, co jest szczególnie istotne podczas nawalnych deszczów. Dodatkowo oprócz obniżenia kosztów chłodzenia budynku (mniejsze nagrzewanie), realizacja zielonych dachów może obniżyć temperaturę na zewnątrz o kilka ° Pojedynczy zielony dach niewiele zmieni, zaplanowane konsekwentnie i na odpowiedniej powierzchni zmienią bilans energetyczny i wodny, i będą prowadzić do łagodzenia następstw miejskiej wyspy ciepła, zwłaszcza w rozumieniu nocnym.
  • Odpowiednie planowanie nasadzeń drzew, lokalizowanie parków kieszonkowych, zagospodarowania wody deszczowej, zwiększenia retencji. Działania takie powinny być dobrano odpowiednio do potrzeb i przede wszystkim możliwości, jakie daje dana lokalizacja.

Każde z powyższych działań musi być dobrze zaplanowane, a ich skuteczność monitorowana. Więcej o analizie takich newralgicznych obszarów mieście już wkrótce.