Ustawa Prawo Wodne ponownie została włączona w porządek obrad sejmu rozpoczynających się 18 lipca tego roku.
Tego też dnia uchwalono nową Ustawę Prawo Wodne, które ma wejść w życie z początkiem 1 stycznia 2018 roku.
Zmiany w ustawie mają przede wszystkim na celu dostosowanie polskich przepisów do prawa unijnego, co jest koniecznością przy korzystaniu ze środków pochodzących z programów operacyjnych Unii Europejskiej na lata 2014-2020.
Nowa ustawa będzie dostosowana do unijnej dyrektywy wodnej (Ramowa Dyrektywa Wodna).
Ustawa implementuje aż osiem unijnych dyrektyw – m.in. ściekową i azotanową, oraz wprowadza zmiany do 45 obowiązujących ustaw.
Zachowane pozostanie część praw obecnie obowiązujących a wprowadzone zmiany mają na dostosowanie prawa do obecnych uwarunkowań klimatycznych, usprawnienia zarządzania kształtowaniem i ochrony zasobów wodnych oraz zarządzania zasobami wodnymi.
Nowy system zarządzania przewiduje powstanie tzw. usług wodnych oraz nowy zakres koniecznych do uzyskania zgód administracyjnych, o czym w dalszej części artykułu.

Kluczowe zmiany w zarządzaniu wodami polskimi

Jednym z najważniejszych zmian ustawy są przepisy o Państwowym Gospodarstwie Wodnym „Wody Polskie”.
Wody Polskie w imieniu Skarbu Państwa będą pełnić rolę zarządcy wszystkich wód publicznych w Polsce jako osoba prawna w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Po wprowadzeniu zmian w ustawie, Wody Polskie będą pełnić dotychczasowe zadania organów właściwych takich jak:

• Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej z siedzibą w Warszawie;
• regionalne zarządy gospodarki wodnej;
• zarządy zlewni;
• nadzory wodne

Proces przekształcania zarządzania administracją wodną ma odbywać się poprzez zatrudnienie pracowników wyżej wymienionych organów przez Wody Polskie oraz przejęcie części struktur administracji wodnej.

Przejmując kompetencje dotychczas zarządzających organów Wody Polskie z dniem wejście ustawy będą odpowiedzialne za m.in ustalanie granic obszarów dorzeczy, granic zlewni, granic regionów wodnych, utrzymaniem wód, realizacją zadań związanych z monitoringiem, kontrolą, sporządzaniem dokumentów oraz co dla przedsiębiorców ważne- z przyjmowaniem zgłoszeń i wydawaniem pozwoleń wodnoprawnych.
Na wojewodów z kolei nakłada się rozszerzone zadania. Według nowej ustawy będą oni odpowiedzialni za wprowadzenie stanu klęski żywiołowej i stanów nadzwyczajnych (ograniczenia korzystania z wód).
Ponadto wojewoda upoważniony będzie do ustanawiania stref ochronnych ujęć wód, ustanawiania zbiorników ochronnych wód śródlądowych oraz przyjmowanie planów utrzymania wód.

Podstawowym źródłem finansowania Wód Polskich mają być przede wszystkim wpływy z opłat z tytułu wprowadzonych tzw. usług wodnych , które mają objąć m.in. :

• pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych;
• piętrzenie, magazynowanie lub retencjonowanie wód podziemnych i wód powierzchniowych oraz korzystanie z tych wód;
• uzdatnianie wód podziemnych i powierzchniowych oraz ich dystrybucję;
• odbiór i oczyszczanie ścieków; – 27 –
• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, obejmujące także wprowadzanie ścieków do urządzeń wodnych;
• korzystanie z wód do celów energetyki, w tym energetyki wodnej;
• odprowadzanie do wód – wód opadowych lub roztopowych, ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast;
• trwałe odwadnianie gruntów, obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych, a także odprowadzanie do wód – wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast;
• odprowadzanie do wód lub do ziemi wód pobranych i niewykorzystanych.

Implementacja w ustawie unijnej dyrektywy ściekowej polega na zmianie w postaci wyłączenia wód opadowych i roztopowych z definicji ścieków, stwarzając tym samym wątpliwości co do podstawy prawnej ustalania taryf za wody opadowe i roztopowe.

Opłaty

System naliczania i wnoszenia opłat jest dość złożony.
Opłaty składać się będą (w zależności od przyczyny ich wnoszenia) z tzw. opłaty stałej i zmiennej.

Wysokość opłaty stałej ustalana ma być przez Wody Polskie i przekazywana, w formie informacji rocznej, podmiotom zobowiązanym do ich ponoszenia. Będzie obowiązywać za pobór wód podziemnych, powierzchniowych, odprowadzenie do wód, wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi.

Opłata zmienna naliczana będzie zależnie od ilości pobranej wody ilości i jakości odprowadzonych ścieków, ilości odprowadzanych wód do wód, dla okresów kwartalnych.
Opłaty te będą określane na podstawie odczytu pomiarów.
Ustawa zakłada bowiem, że od 31 grudnia 2020 r. pobór wody m.in. dla przemysłu będzie obowiązkowo opomiarowany a liczniki będą założone na koszt „Wód Polskich”.

Jak teraz będzie wyglądał system pozyskania zgód administracyjnych?

Projekt ustawy uzupełnia obowiązujące regulacje dotyczące pozwoleń i zgłoszeń wodnoprawnych i wprowadza pojęcie zgody wodnoprawnej, obejmującej:

1) wydanie pozwolenia wodnoprawnego;
2) przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego;
3) wydanie oceny wodnoprawnej;
4) wydanie decyzji m.in. poruszania się pojazdami w wodach powierzchniowych oraz po gruntach pokrytych wodami, zwolnień z zakazów itp.

Problematyka pozwoleń wodnoprawnych oraz zgłoszeń wodnoprawnych nie uległa znaczącym zmianom w stosunku do obowiązującego stanu prawnego.
Zgodnie z proponowanym zakresem zadań PGW „Wód Polskich”, jednostka ta będzie odpowiedzialna za wydawanie zgód wodnoprawnych,
Wodom Polskim pozwolenia wodnoprawne będzie z kolei wydawał w drodze decyzji, minister właściwy do spraw gospodarki wodnej.

Tutaj warto zaznaczyć, że wydanie pozwolenia wodnoprawnego lub przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego następować ma przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych oraz zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części (Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane).

Oprócz wspomnianego pozwolenia wodnoprawnego projekt ustawy przewiduje dla niektórych rodzajów korzystania z wód, lub innych działań, obowiązek dokonania zgłoszenia wodnoprawnego.
Działanie to ma na celu ograniczenie ilości aktualnie składanych wniosków o wydanie pozwoleń wodnoprawnych.
Ponadto przewidywany jest nowy element w systemie zgód administracyjnych – dla określonego zakresu działań inwestycyjnych nałożony zostanie obowiązek uzyskania oceny wodnoprawnej.
Uzyskanie oceny wodnoprawnej jest wymagane dla inwestycji lub działań, mogących wpłynąć na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych( art. 56, art. 57, art. 59 oraz w art. 61)
w zakresie:
1) korzystania z usług wodnych;
2) długotrwałego obniżenia poziomu zwierciadła wody podziemnej;
3) piętrzenia wody podziemnej;
4) rekultywacji wód powierzchniowych lub wód podziemnych;
5) wprowadzania do śródlądowych wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;
6) wykonania urządzeń wodnych;
7) regulacji wód, zabudowy potoków górskich oraz kształtowania nowych koryt cieków naturalnych;
8) zmiany ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającej wpływ na warunki przepływu wód;
9) robót i obiektów budowlanych mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej;
10) utrzymywania publicznych śródlądowych wód powierzchniowych oraz morskich wód wewnętrznych.

Projekt ustawy wyłącza zatem z procedury oceny oddziaływania na środowisko badanie dotyczące zgodności planowanych przedsięwzięć z Ramową Dyrektywą Wodną, w tym przesłanek dla uzyskania derogacji od osiągnięcia celów środowiskowych na podstawie art. 4 ust. 7 tej dyrektywy.
Badanie tych przesłanek nie będzie więc w kompetencji regionalnych dyrekcji ochrony środowiska (rdoś), ponieważ zostanie przeniesione do właściwości organów właściwych w sprawach gospodarowania wodami.

Jeżeli ustalono, że planowana inwestycja lub działanie wpływa korzystnie bądź nie wpływa na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych (art. 56, art. 57, art. 59 oraz w art. 61) organ właściwy w sprawach ocen wodnoprawnych wyda ocenę wodnoprawną, jeśli jednak planowana inwestycja lub działanie wpływa negatywnie na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych, organ nakłada, w drodze postanowienia, obowiązek przedłożenia dokumentów potwierdzających spełnienie warunków, o których mowa w art. 68 pkt 1, 3 i 4 tj: o podejmowaniu działań łagodzących negatywne skutki, szczegółowo przedstawione przyczyny zmian wraz z uzasadnionym nadrzędnym interesem publicznym.

Jednocześnie nowy system wydawania zgód (przede wszystkim pozwoleń) wodnoprawnych ma mieć bardziej zintegrowany charakter.
Zmniejszenie ilości podmiotów umożliwić ma ujednolicenie sposobu wydawania tych dokumentów.
W związku z decyzją Stałego Komitetu Rady Ministrów, likwidacji ulegną dotychczasowe zwolnienia z konieczności pozyskania pozwolenia wodnoprawnego dla jednostek samorządu terytorialnego z tytułu wykonywania urządzeń wodnych lub budowli mogących mieć wpływ na stan wód i gospodarowania tym zasobem.

Co więcej PGW „Wody Polskie” będzie także prowadzić System Informacyjny Gospodarowania Wodami (obecnie kataster wodny), który w założeniu projektodawcy obejmie także rejestry znajdujące się aktualnie w zasobach marszałków województw.

Jak możemy zauważyć, zmiany w prawie wodnym, których jest wiele, odczujemy wszyscy.
Warto zatem wiedzieć więcej na temat zmian w Prawie Wodnym gdyż ich wprowadzenie ma nastąpić już niebawem – z początkiem 2018 roku.