Co to jest obszar Natura 2000?

Obszary Natura 2000 są jedną z form ochrony przyrody, których podstawy funkcjonowania określają dwie unijne dyrektywy tzw. Dyrektywa ptasia i Dyrektywa siedliskowa oraz Rozporządzenia Ministra Środowiska. W sieci Natura 2000 ochronie podlega nie cały obszar, ale konkretne siedliska i gatunki będące przedmiotem zainteresowania Unii Europejskiej, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy.

Dla obszarów  Natura 2000  przygotowywane są dokumenty planistyczne PZO – Plany Zadań Ochronnych lub Plany Ochrony, których stan można zweryfikować na stronach Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (http://www.gdos.gov.pl/baza-danych). Rozważając lokalizację  inwestycji warto zapoznać się z mapą obszarów Natura 2000 oraz dokumentami z nimi związanymi bądź skontaktować się z nami i by ocenić wstępnie możliwości realizacji swojego przedsięwzięcia.

Czy można realizować inwestycję w obszarze Natura 2000?

Lokalizacja inwestycji w granicach obszaru Natura 2000 nie wyklucza możliwości jej realizacji.

W przypadku, gdy planowana inwestycja znajduje się w obszarze Natura 2000 bądź w jego pobliżu może zaistnieć konieczność zweryfikowania czy wpłynie ona znacząco negatywnie na cele ochrony tego obszaru i połączenia pomiędzy obszarami. Wykluczenie znacząco negatywnego wpływu pozwala zrealizować dowolną inwestycję w obszarze Natura 2000.
Inwestycje, których wpływ na obszar Natura 2000 został oceniony jako znacząco negatywny mogą być zrealizowano wyłącznie w przypadku zastosowania adekwatnych kompensacji, przy wykazaniu, że są to inwestycje nadrzędnego interesu publicznego przy jednoczesnym braku rozwiązań alternatywnych.
Jeszcze bardziej zaostrzone rygory dotyczą sytuacji, w której znaczące negatywne oddziaływanie dotyczy siedlisk i gatunków priorytetowych. Zezwolenie może być wówczas udzielone tylko w celu ochrony zdrowia i życia ludzi, zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego, uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego lub w celu wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.

Co jest celem ochrony w obszarze Natura 2000?

Celem ochrony w obszarze Natura 2000 są konkretne siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt. Informacje na temat obszaru Natura 2000 i jego celów ochrony zawarte są w Standardowych Formularzach Danych oraz ujęte w dokumentach planistycznych – Planach Zadań Ochronnych lub Planach Ochrony. Oceniając możliwość realizacji inwestycji należy przeanalizować jej wpływ na korzystny stan ochrony siedlisk przyrodniczych bądź gatunków roślin czy zwierząt wytypowanych jako cele ochrony danego obszaru Natura 2000.

Na czym polega ocena oddziaływania na obszar Natura 2000?

Ocena oddziaływania na obszar Natura 2000 polega na przeprowadzeniu analizy czy dane przedsięwzięcie może istotnie pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych i/lub gatunków, dla których ochrony obszar ten został utworzony, wpłynąć negatywnie na integralność obszaru oraz spójność całej sieci Natura 2000.

Tego typu opracowania wymagają dużego doświadczenia i często zespołu różnych specjalistów, gdyż część założeń w ocenach „naturowych” jest nienormowana, opiera się na wiedzy eksperckiej.

 Co to jest oddziaływanie znaczące na obszar Natura 2000?

Określenie „znaczące negatywne oddziaływanie na obszar Natura 2000 ” formalnie zdefiniowane jest w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20081991227).

Z braku ścisłych norm do przeprowadzenia oceny  wnioskowanie opiera się na wiedzy i doświadczeniu ekspertów. Najczęściej przyrodnik ekspert udowadnia czy oddziaływanie inwestycji może być znacząco negatywne czy też nie. Wymaga to dużego doświadczenia, a błędna interpretacja, może utrudniać bądź wręcz uniemożliwiać realizację danego przedsięwzięcia. Zachęcamy do kontaktu zarówno na początku realizacji inwestycji, jak również w sytuacjach problematycznych, w których wspólnie poszukamy rozwiązań i możliwości realizacji danego przedsięwzięcia.

Nadrzędny interes publiczny a inwestycja celu publicznego? Jakie inwestycje są inwestycjami celu publicznego? Co to jest nadrzędny interes publiczny?

Inwestycje celu publicznego obejmujące działania o znaczeniu lokalnym (gminnym), ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), a także krajowym (także inwestycje międzynarodowe oraz ponadregionalne), oraz metropolitarnym, definiują różne dokumenty prawne (m.in. Ustawa z 27 marca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym). Decyzje o ich lokalizacji ustanawia wójt, burmistrz, prezydent miasta, a na terenach zamkniętych wojewoda. Ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego następuje na wniosek inwestora.

Częstym błędem w ocenach oddziaływania na obszary Natura 2000 jest odnoszenie się do inwestycji celu publicznego i propozycja zastosowania kompensacji przyrodniczej w przypadku wykazania oddziaływań znacząco negatywnych.

W przypadku inwestycji celu publicznego, przy wykazaniu jej znacząco negatywnego oddziaływania nie ma możliwości jej realizacji. Dopiero w przypadku inwestycji stanowiących nadrzędny interes publiczny, jest możliwość wprowadzania kompensacji, gdy stwierdzone zostanie znacząco negatywny wpływ na obszar Natura 2000 (przy równoczesnym braku wariantów rozwiązań alternatywnych). Konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego nie są zdefiniowane, ani w prawie krajowym, ani unijnym. W przypadku nadrzędnego interesu publicznego musi chodzić o plan (program) lub przedsięwzięcie, których waga i znaczenie dla państwa, regionu, ogółu społeczeństwa jest ponadprzeciętna, szczególnie istotna, i ma długofalowy wymierny korzystny wpływ dla ludzi. Realizacja zadania w przypadku znacząco negatywnego oddziaływania na obszary Natura 2000 wymaga  wielu zabiegów, w tym również proceduralnych. Inwestorzy mogą liczyć na wsparcie, należącego do naszego zespołu, radcy prawnego.