Ryś euroazjatycki lynx lynx jest gatunkiem drapieżnika, którego liczebność została poważnie zredukowana poprzez zmiany środowiskowe oraz polowania. Jest to gatunek obejmujący swoim zasięgiem występowania tereny lasów Skandynawii, wschodniej Europy oraz Azji. W naszym kraju rysie występują w dwóch populacjach. Występująca na terenie Karpat populacja „karpacka” oraz mniej liczna żyjąca głównie w północno – wschodniej części kraju populacja „bałtycka”.
Są to zwierzęta zamieszkujące tylko wybrane tereny spełniające ich wymagania dotyczące przeprowadzenia polowania oraz odpoczynku. Jednym z ważniejszych warunków jakie musi spełniać odpowiedni dla nich obszar jest obecność gęstego podszytu, posiadającego wiele struktur takich jak: zwalone pnie, gałęzie czy krzewy [Schmidt, 2008]. Poza okresem godowym trwającym od stycznia do marca prowadzą samotniczy tryb życia. Samica rysia samotnie zajmuje się młodymi, które mogą pozostają z matką, aż do kolejnego okresu wiosennego, kiedy to zaczyna się kolejna ruja u samicy. [Sumiński, 1973]
Z powodu niewielkiej liczby osobników występujących na terenie Polski oraz skrytego trybu życia badanie tych zwierząt żyjących na wolności jest bardzo utrudnione. Obserwacje osobników w Ogrodzie Zoologicznym we Wrocławiu trwały od maja do grudnia 2016 roku (z wyłączeniem sierpnia i września). Pozwoliły on poznać ich behawior, zmieniony najprawdopodobniej w wyniku specyficznych warunków życia. Rysie będące obiektem obserwacji stanowiła para rodzicielska wraz z 2 dorosłych młodych (3 letnia samica i 2 letni samiec). W połowie czerwca urodził się kolejny ryś, młoda samiczka. Łącznie na wybiegu przebywało razem 5 zwierząt. Obserwacje zwierząt prowadzone były w czasie ich największej aktywności, czyli w godzinach porannych i wieczornych.
Mimo samotnego trybu życia, osobniki w Ogrodzie Zoologicznym były cały czas przetrzymywane na jednym wybiegu. Wiąże się to również z obecnością samca w czasie odchowu młodych osobników. Ponadto dorosły 2 letni ryś, był nadal pod opieką dorosłych zwierząt, które przynosiły mu jedzenie, lub oddawały swoje, nie okazując agresji. Matka okazywała zachowania pielęgnacyjne (takie jak wylizywanie futra), wobec całego potomstwa, rysie również chętnie przebywały i bawiły się ze sobą. Jeśli chodzi o najmłodszą samicę była ona otoczona specjalnymi względami przez wszystkie osobniki. Często prowokowała do zabawy i spędzała w ten sposób czas szczególnie z młodszym samcem. Mogła też bez żadnego sprzeciwu zabierać pokarm każdemu innemu osobnikowi, nawet gdy ten zaczął już go konsumować. Młoda samiczka często naśladowała zachowania dorosłych i odpoczywała wraz z nimi.
W naturalnych warunkach samica zazwyczaj sama wychowuje młode. Samiec nie uczestniczy w żadnym stopniu w jego odchowie czy karmieniu. Tylko sporadycznie zdarza się oby starsze rodzeństwo pozostawało z samica podczas wychowu jej kolejnego potomstwa i pomagało matce [Sumiński, 1973]. Niemniej po upływie 1 roku potomstwo zaczyna poszukiwania swojego terytorium. W warunkach Ogrodu Zoologicznego jest to niemożliwe, więc zwierzęta przystosowały się do swojej obecności. Żaden z osobników nie był wrogo nastawiony do młodego, nie traktował go również jako konkurencje o pokarm. Częstym widokiem były pozytywne relacje między wszystkimi osobnikami, polegające na wspólnej pielęgnacji furta, zabawie czy odpoczynku obok siebie. Powyższe zachowania udowadniają, że zwierzęta, które uważamy za samotników, w specyficznych dal nich warunkach potrafią bez większych problemów przebywać ze sobą w pozytywnych relacjach.
Sumiński P.1973. Ryś. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa: 7, 29-33, 50-61, 75-81
Schmidt K. 2008: Factors shaping the Eurasian lynx (Lynx lynx) population in the north-eastern Poland. Nature Conservation 65: 1 – 4
