NAJISTOTNIEJSZE ZMIANY W KODEKSIE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Dnia 1 czerwca 2017 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017, poz. 935). Należy przypomnieć, że ustawa Kodeks postępowania administracyjnego (dalej: KPA) ma istotne znaczenie w procesie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, dlatego pozwoliłem sobie krótko przeanalizować w tym kontekście najważniejsze jej zmiany.

Wprowadzone modyfikacje z założenia mają usprawnić przebieg postępowań administracyjnych. Z punktu widzenia potencjalnego Inwestora ubiegającego się o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach najważniejsze zmiany pojawiają się na początku postępowania oraz w jego końcowej fazie. Oba omówiono poniżej.

Zmiany, które dotyczą początku postępowania administracyjnego w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – braki formalne

Dotychczas złożenie niekompletnego wniosku o wydanie decyzji oznaczało konieczność uzupełnienia dokumentacji o ustawowe załączniki w ciągu 7 dni od dnia doręczenia. Był to sztywny termin, nieulegający przedłużeniu, co w praktyce oznaczało, że nieusunięcie braków w ww. terminie powodowało pozostawienia podania bez rozpoznania. W przypadku niezałączenia do podania choćby wypisu i wyrysu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, lub wypisów z rejestru gruntów, skompletowanie dokumentów w tydzień często było nierealne, co wynikało z pracy innych urzędów. Oczywiście pozostawienie podania bez rozpatrzenia  nie był jednoznaczny z definitywną odmową wydania decyzji, jednak wymuszał na Inwestorze podjęcie dodatkowych czynności, jak na przykład złożenie nowego wniosku o wydanie decyzji (razem z wymaganymi przez organ prowadzący postępowanie załącznikami).

Wraz ze zmianą ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, art. 64 § 2 zmienił swoją treść w następujący sposób:

„Jeżeli podanie nie spełnia innych wymagań ustalonych w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni, z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania”.

Po 1 czerwca 2017 r. czas na uzupełnienie ewentualnych braków formalnych wynosi minimum 7 dni. Ostateczny termin doręczenia dokumentów (nie krótszy niż 7 dni) wyznacza jednak organ prowadzący postępowanie administracyjne, dostosowując go do charakteru zaistniałych braków (czy jest to np. brak wspomnianego mpzp, czy jednego egzemplarza KIP).

Zmiany, które dotyczą końcowego etapu  postępowania administracyjnego w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – odwołania

Przed wprowadzeniem zmian, organ odwoławczy w toku procedury odwoławczej (na żądanie strony lub z urzędu) mógł przeprowadzać dodatkowe postępowanie wyłącznie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję.

Natomiast po wprowadzeniu zmian, jeżeli decyzja zostanie wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy będzie miał istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie, na zgodny wniosek wszystkich stron, organ odwoławczy przeprowadzi postępowanie wyjaśniające w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy (art. 136 § 2).

Ponadto, gdy decyzja (np. o środowiskowych uwarunkowaniach) została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy miał istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie, dotychczas organ odwoławczy mógł uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji (wskazując okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrywaniu sprawy), co w postępowaniach środowiskowych było często stosowane i znacznie przedłużało procedurę odwoławczą.

Obecnie zapisy w tym zakresie zostały rozszerzone, mianowicie, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy, organ odwoławczy wydaje decyzję – utrzymującą w mocy zaskarżoną decyzję, uchylającą ją w całości lub części lub umarzającą postępowanie odwoławcze – nie przekazuje sprawy do ponownego rozpatrzenia (art. 138 § 2b). Dodatkowo, jeżeli organ pierwszej instancji dokona w zaskarżonej decyzji błędnej wykładni przepisów prawa, które mogą znaleźć zastosowanie w sprawie, w decyzji uchylającej organ odwoławczy określa także wytyczne w zakresie wykładni tych przepisów (art. 138 § 2a.).

Powyższe zmiany (przynajmniej w teorii) powinny przyspieszyć proces uzyskiwania merytorycznych rozstrzygnięć postępowań odwoławczych od organu drugiej instancji. Jak będzie? Pokaże praktyka.

Szybsze uprawomocnienie się decyzji? Nowe możliwości KPA!

Na koniec warto również wspomnieć o nowych możliwościach, jakie dają zapisy art. 127a., które w niektórych przypadkach umożliwią skrócenie czasu oczekiwania na ostateczność wydanej decyzji, a co za tym idzie płynniejsze przejście do „fazy budowlanej” danego projektu. Bowiem w trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania, strona będzie mogła zrzec się prawa do jego wniesienia wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję. Decyzja stanie się ostateczna i prawomocna z dniem doręczenia organowi oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania przez ostatnią ze stron postępowania.

mgr Michał Roszyk
Specjalista ds. ocen oddziaływania na środowisko