1 stycznia 2017 r. weszła w życie Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach (Dz.U. 2016 poz. 2249). Zmiany w Ustawie o ochronie przyrody dotyczyły jedynie rozdziału 4. Ochrona terenów zieleni i zadrzewień. W wyniku wprowadzonych zmian zmniejszyła się administracyjna kontrola wycinki zieleni. Druga bardzo ważna nowelizacja ustawy o ochronie przyrody weszła w życie 17 czerwca 2017 r. (Dz.U. 2017 poz. 1074) wprowadzając ponownie częściową kontrolę nad wycinkami.

Do najważniejszych zmian w 2017 r. należało:

• zniesienie konieczności uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska wycinki drzew przydrożnych. Spowodowało to niekontrolowane wycinki z pasów drogowych i zagrażało gatunkom związanym z alejami przydrożnymi (np. pachnica dębowa – gatunek chroniony na mocy Dyrektywy Siedliskowej). Nowelizacja z czerwca 2017 r. przywróciła konieczność uzgodnienia z RDOŚ zezwolenia na usunięcie drzew w pasie przydrożnym. Wyjątek stanowią obce gatunki topoli.
• Zwiększenie obwodów drzew nie wymagających uzyskiwania zgody na wycinkę a dla krzewów określono powierzchnię, która nie wymaga uzyskiwania zgody. Na przykład: w latach 2015-2016r. bez zgody można było wyciąć wierzbę poniżej 20 lat i dąb ok. 35 letni, od stycznia 2017 r. bez zgody można było wyciąć wierzbę poniżej 30 lat i dąb ok. 50 letni, od czerwca 2017 r. wiek drzew, które można wyciąć bez zgody ponownie jest zbliżony do tego przed wprowadzoną nowelizacją ze stycznia 2017 r.
• Zgodnie z przepisami nie trzeba uzyskiwać zgody ani zgłaszać wycinki, jeśli obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
• 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
• 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
• 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

– Obwody te w styczniu znacznie zwiększono po czym w czerwcu znowu zmniejszono.

Przed 2015 r. nie wymagały zgody drzewa poniżej 10 lat, we wrześniu 2015 r. wprowadzono obwody drzew mierzone na wys. 5 cm, w styczniu 2017 r. wprowadzono pomiar na 130 cm a następnie w czerwcu wrócono do pomiarów na 5 cm.

• Uzyskiwania zgody na wycinkę nie wymagają krzewy rosnące w skupisku o pow. do 25m²
• Uzyskiwania zgody na wycinkę nie wymagają drzewa lub krzewy, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej – oba warunki muszą zostać spełnione i zwolnienie to nie dotyczy terenów wpisanych do rejestrów zabytków. W 2016 r. drzewa takie były jedynie zwolnione z opłat a zgoda na ich wycinkę była wymagana. Ministerstwo miało na celu likwidację ograniczenia właściciela nieruchomości do usuwania drzew na prywatnych posesjach.
• Po kolejnej czerwcowej nowelizacji ustawy prywatny właściciel chcąc wyciąć drzewa na swojej nieruchomości musi zgłosić to wcześniej do gminy. Urzędnik w ciągu 21 dni ma dokonać oględzin działki i drzew (np. czy nie mają znamion pomników przyrody) i sporządzić z tych oględzin protokół. Jeżeli urząd w ciągu kolejnych 14 dni nie wyrazi pisemnego sprzeciwu do planowanej wycinki (tzw. milcząca zgoda), to wtedy można drzewo usunąć. W przypadku nieusunięcia drzewa przed upływem 6 miesięcy od przeprowadzonych oględzin usunięcie drzewa może nastąpić po dokonaniu ponownego zgłoszenia. Ważne jest, że jeśli przed upływem pięciu lat właściciel wystąpi o pozwolenie na budowę związane z prowadzeniem działalności gospodarczej na części nieruchomości, na której rosły usunięte drzewa to będzie musiał uiścić opłatę za usunięcie tych drzew. Zamiast wniosku o zgodę, który był wymagany przed 2017 r., trzeba teraz dokonać pisemnego zgłoszenia zamiaru usunięcia drzewa a nadal nie ponosi się wtedy opłat za wycinkę na własnym podwórku. Zatem w tej kwestii również częściowo powrócono do poprzednich przepisówo tylko inaczej zostało to nazwane. Zaostrzone przepisy nie dotyczą natomiast krzewów.
• Zgody na wycinkę nie wymagają drzewa lub krzewy usuwane w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego – wycinka zadrzewień śródpolnych, na miedzach i nieużytkach.
• Zwiększono również obwody drzew, które nie wymagają opłat mierzone na wys. 130 cm (tzw. pierśnica):

1. a) z 75 cm na 120 cm – w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
2. b) z 50 cm na 80 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

• Nie wymaga opłat wycinka krzewów rosnących w skupiskach, pokrywających grunt o powierzchni do 50m².
• W związku z powyższym część drzew i krzewów wymaga uzyskiwania zgody na wycinkę jednak nie ponosi się za to opłat.
• Stawki opłat za usuwanie drzew nie mogą przekraczać 500 zł, a za usuwanie krzewów – 200 zł.
• W nowelizacji ze stycznia 2017 r. Rady gminy miały na drodze uchwał określać np. stawki za wycinkę oraz wskazywać np. inne drzewa, które nie wymagały by uzyskiwania zezwolenia lub opłat. Wiele gmin znacząco obniżyło opłaty i kary rezygnując w ten sposób z dochodu do budżetu gminy. Na szczęście zapisy te również zostały w czerwcu usunięte. Znowu wysokość stawek opłat określa Minister środowiska w drodze rozporządzenia.
• Kary za wycinkę bez zezwolenia lub dokonania zgłoszenia pozostały na wysokości dwukrotnej opłaty za wycinkę. Kary naliczane są również za nielegalną wycinkę dla drzew, które zwolnione są z opłat. Karze podlegają również uszkodzenia lub zniszczenia drzew np. podczas robót budowlanych.
• W ustawie pojawił się nowy artykuł, na podstawie którego, Minister w drodze rozporządzenia ma określać, kryteria uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody kierując się potrzebą ochrony drzew i krzewów ze względu na ich wielkość, wiek, pokrój i znaczenie historyczne, a odnośnie tworów przyrody nieożywionej – ze względu na ich znaczenie naukowe, estetyczne i krajobrazowe.

Podsumowując, nieprecyzyjne i niekorzystne zmiany w ustawie o ochronie przyrody, które weszły w życie z początkiem 2017 r., (ustanowione szybko i podpisane pomimo obaw wielu osób) po pół roku zostały zmienione i częściowo wrócono do przepisów obowiązujących w 2016 r.

W związku z nowym prawem, podczas wykowywana inwentaryzacji zieleni i operatów dendrologicznych część drzew wymaga dokonania pomiarów na dwóch wysokościach. Pomiar części młodszych drzew na 5 cm w celu weryfikacji czy drzewo wymaga uzyskiwania zgody na wycinkę oraz na 130 cm w celu określenia opłat za wycinkę. W związku z nowelizacją większość wcześniej wykonanych operatów dendrologicznych wymaga wykonania aktualizacji.